Azteklerin mirası: Guacamole

Avokado, birkaç yıldır Türkiye’de de marketlerde satılır oldu.  Son zamanlarda kalp damar sağlığı için olan faydaları nedeniyle doktorlar tarafından tavsiye ediliyor, pek çok kişi de ilaç niyetine de olsa bu tuhaf yağlı meyveyi tüketmeye çalışıyor.

Bizim de İstanbul’daki ilk avokado denememiz epey hüsranla sonuçlanmıştı.  İki suşisever olarak ilk defa avokado aldığımızda nasıl keseceğimizi bilemediğimiz için kabuğunu soymaya çalışırken vıcık vıcık yeşil bir hal aldı.  Bir gün dolapta bekledikten sonra ise iğrenç bir kahve-yeşil tonuna dönüştü, biz de birşeye benzetemediğimiz bu meyvenin kalanını attık.  O zamanlar avokadonun tatsız tuzsuz ve gereksiz bir meyve olduğuna ancak suşi içine konabileceğine karar vermiştik.

Buralara gelince anladık ki biz avakodoya haksızlık etmişiz!

Avokado önce Guacamole olarak gönlümüzü çeldi, sonra da farklı şekilde nasıl yenebileceğini öğrendikçe ikimizin de favori meyve/sebzelerinden biri haline geldi.  İlk başta hazır Guacamole alırken, yakın bir zaman önce evde yapmanın ne kadar kolay olduğunu keşfedince de haftalık menülerimizin vazgeçilmez bir üyesi oldu. Eh, hal böyle iken avokado ve guacamole hakkındaki bilgileri ilaç niyetine sabahları avokado yemeye çalışan arkadaşlarla paylaşmak gerekir diye düşündüm.

Avokado

Avokado, aslında Güney Amerika kıtasına özgü bir meyve.  Yapılan kazılarda Azteklere ait M.S. 900 yıllarından kalan avakado şekilli vazolar bulunmuş.  Avrupa ise avokado’yu Güney Amerika kıtasını işgal eden İspanyollar aracılığı ile tanımış.

“Avokado‘nun adı ise Aztek dilinde “testis” anlamına gelen āhuacatl kelimesinden geliyor!  Görüntüsü ve şekli nedeniyle bu ismi almış ve Aztekler tarafından da afrodizyak olduğu düşünülmüş.   Yerinde bir pazarlama kararı ile “testis” isimli bi meyvenin pek de alıcısı olmayacağı düşünülmüş olacak ki orjinal Aztek dilindeki isme yakın olan “Avokado” adı ile satılıyor. 😉

California eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri’nde en çok avakado üretilen ve de  tüketilen yer, ülkenin avakado ihtiyacının %95’inı California karşılıyor.  Hatta avokado festivalleri bile varmış, ama bizdeki gibi “Avokado Güzeli” seçiyorlar mı bilmiyorum. 🙂

Besin değeri yüksek ve sağlık açısından oldukça faydalı bir meyve avokado. 100 gr’ında yaklaşık 160 Kcal mevcut, bunun %75’i ise meyvenin içindeki doymamış yağlardan geliyor. Bu nedenle de özellikle kan kolesterol seviyesini düşürmede etkili.  Yedi günlük yoğun avokado tüketimi sonunda kan total kolesterol seviyelerinde %17 civarında bir azalmaya neden oluyor.  Benzer bir çalışmada da yedi günlük avokado kürü sonunda deneklerin LDL ( kötü kolesterol) ve TG (Trigliserit) seviyesinde %22 düşme; HDL ( iyi kolesterol) seviyelerinde de %11 artma gözlenmiş.  İlaveten potasyum (muza göre %60 daha fazla), B, E ve K vitaminleri açısından da oldukça zengin.

Guacamole

Avokadonun bizce en leziz hali Guacamole.  Soğuk bir biranın yanında mısır cipsi ile tarif edilmez bir lezzet oluşturuyor.  Guacamole adı da Aztek dilindeki āhuacamolli, kelimesinden geliyor: āhuacatl (=”avokado”) + molli (=”sos”).   Burada hazır satılanlarını hemen her markette bulmak mümkün.  Ama bir defa hazır olanların içine bakıp ilave katkı maddelerini görünce kendim yapmaya karar verdim,  birkaç deneme yanılmadan sonra mükemmel guacamole tarifini tutturdum. 😀

Buyrun!

Malzemeler:

• İki adet irice avokado
• 1/4  adet Kırmızı soğan (tercihen, aslında her tür soğan olabilir, resimdeki soğanın 1/4’ü yeterli)
  
• 1 adet Lime ( Lim ya da yeşil limon; bulamazsınız normal limon da olur)
• 1 adet orta boy sert domates (sosun sulanmaması için çok sulu olmamalı)
• 1 diş sarımsak
• 1 demet taze kişniş (Coriander ya da Cilantro diye de geçiyor.  Ana malzemelerden biri, ama bulamazsanız toz kişniş te kullanabilirsiniz.)
• 1 adet serrano chilli biberi (herhangi bir ufak acı biber olabilir.)

Yapılışı:

Önce, biraları dolaba koyun!

Guacamolenin krem halinde olması ama çok homojen olmaması gerekiyor.  Bu nedenle robot veya benzeri bir cihazla ezmenizi önermem.  Zaten çok yumuşak olduğu için 2-3 dakikada eziliyor.  Kıvamı bizim patlıcan salatası gibi olmalı.  tam homojen kıvama gelmemeli, biraz iri parçalar kalmalı içinde.

Taze kişniş büyük marketlerde bulunuyor, Ege bölgesinde de epey yetişiyor bildiğim kadarı ile.  Bulamazsanız bir şekilde hile yapmak lazım, zira taze kişniş ( ya da buradaki adı ile coriander) avakadonun tadını esas ortaya çıkaran malzeme.  Bulamazsanız, 1/2 yarım çay kaşığı toz kişniş ve birazcık taze maydonozla benzer tadı almak mümkün.  Toz kişnişi, kişniş aroması; maydonozu da dokusu için kullanabilirsiniz.  Ama bulursanız taze kişnişle yapmanızı öneririm.

Bu aşamada dolaptan soğuk biralarınızı almak isteyebilirsiniz, baştan uyarayım! 😀

Afiyet olsun!

Guacamole en güzel mısır cipsi ve bira eşliğinde gidiyor.  Ama başka türlü de kullanabilirsiniz.  Izgara et yanında  hardal benzeri sos olarak veya soğuk sandviçlerin içinde mayonez yerine kullanılabilir. 🙂

Bazıları Guacamole hazırladıktan sonra içine krem peynir de koyuyorlar, fena olmuyor ama biz peynirsiz ve orjinal halini tercih ediyoruz.

Afiyet olsun!

Not:

Kalan Guacamole en fazla iki gün dolapta saklanabilir.  Ancak saklarken bir püf noktası var, hava ile temas eden avakado karardığı için üzerine streç film geçirmek ve streç film ile guacamolenin yüzeyi arasında hava kalmamasını sağlamak lazım.  Bakınız şekil 1-A: