Ehliyet Aldım!

Amerika’da Türkiye’den en farklı şeylerden biri de araba kullanmak ve trafik sanırım.

Uzun bir süre arabasız gezdikten sonra, Mart sonunda araba sahibi olduk.  O zamandan beri de Türk ehliyetimle araba kullanıyordum.  En sonunda muhtelif girişimlerden sonra California ehliyeti sahibi oldum 🙂

Aslında Türkiye ehliyetleri burada geçerli, ama California ehliyeti sahibi olmanın epey avantajı var.  En önemlisi, burada ehliyet en resmi ve geçerli kimlik belgesi.  Eğer ehliyetiniz yok ise kimlik istenen yerlerde pasaport göstermeniz gerekiyor. Adamlar da bizim pasaportlara alışkın olmadıkları için her  pasaport verdiğiniz yerde pasaportu alan önce dumur oluyor, sayfalarını karıştırıyor, sonra mutlaka birlikte çalıştığı birilerine göstererek kimliğin sahiciliği hakkında onların da fikrini alıyor.  Bu sırada Türk pasaportlarındaki temdit yani süre uzatma adeti nedeniyle pasaportunuzun hala geçerli olduğunu görevliye göstermeniz ve onu ikna etmeniz gerekiyor.  Bu sırada “bu nerenin pasaportu” gibi bilumum soruya maruz kalıyorsunuz, işiniz de mutlaka en az 10 dakika uzuyor.  Pasaport yerine Türk ehliyeti veya nüfus cüzdanı gösterirseniz daha da karışıyor iş.

Pasaportunuz yoksa bazı marketler alkollü içecek satmıyorlar.  Pasaportlarımızı evde unutup bira almaya gidip elimiz boş döndüğümüz oldu epey 🙂

Bir başka önemli nokta, eğer araba alırsanız kasko ve trafik sigortası zorunlu.  ( Zaten zorunlu olmasa da yaptırmak lazım, zira olası bir kaza halinde hem şahıslara verilen zararlarda ödemeniz gereken tazminatlar astronomik, hem de araba tamir ve ustalık ücretleri inanılmaz pahalı.) Sigorta şirketleri primlerini sürücünün tecrübesi ve siciline göre ayarlıyorlar.  İyi bir şoförseniz, uzun süre kaza yapmaz, trafik cezası yemezseniz primleriniz düşüyor.  Türk ehliyeti kullanırsanız sigorta poliçenizi en yüksek tarifeden yaptırmak zorunda kalıyorsunuz.

Son olarak ta, eğer buralarda okumayı planlıyorsanız bulunduğunuz eyaletten ehliyet almanız ve belirli bir süre burada yaşamanız halinde “resident status”  sahibi olabiliyorsunuz, yani “yerleşik kişi” sayılıyorsunuz.  Yerleşik sayıldığınızda okul ücretleri inanılmaz farklılık gösteriyorlar.  Örneğin California State Universitesi’nin yabancı öğrenciler için istediği ücret yıllık 12.000 USD iken,yerleşik öğrenciler için istediği ücret 3.500 USD! 😮

Tüm bu nedenleri düşününce ben de ehliyet almanın yapılacak en mantıklı hareket olduğuna karar verdim ve hazırlanmaya başladım.

Buradaki trafik kuralları bizden biraz değişik.  En önemlisi yayaların her zaman ve her yerde geçiş önceliği var.  Nerede olursanız olun, önünüze bir yaya çıkarsa ya da henüz çıkmasa bile önünüzden geçme girişiminde bile bulunsa durup yol vermeniz gerekiyor.  Bu, benim en çok sevdiğim kurallardan biri.  İlk geldiğimizde alışana kadar epey bir zaman geçti.  Refleks olmuş bizde, yolda yürürken karşıya geçmek için arabaların geçmesini ve yolun boşalmasını bekliyoruz, bir fark ediyoruz ki bütün trafik durmuş herkes bize bakıyor!  Sonra aklımıza geliyor bizi bekledikleri “pardon” filan diyip geçiyoruz karşıya.  Türkiye’ye dönünce karşıdan karşıya geçerken daldırıp ezilme tehlikemiz var yani!  Yaya iken alıştığımız ve sevdiğimiz bu kurala şöförken de dikkat etmek lazım elbette.

Bir diğer fark STOP işaretleri.  Ana caddeler haricinde hemen hemen her sokak kesişiminde STOP işareti var, bu işaretin olduğu yerlerde arabayı tamamen durdurup iki saniye beklemek gerekiyor.  Konvoy halinde gidiyor bile olsanız  ve sizin önünüzdeki araba durmuş olsa da ve yol bomboş ta olsa, yine de durup bekliyorsunuz.  İyi bir kural, ara sokaklardaki yol verme kargaşasını ve yandan çarpışma olaylarını epey bir önlüyor.  Ama alışmayan için ( ben!) biraz zor, bazen daldırıp yola daldığınız oluyor kazara 😛

Bir de yol şeritleri var tabi.  Bizde  eğer sokak düz gidiyorsa  şeritler de dümdüz ilerler, burada öyle değil.  Sokak düz gütse de dönüş için ayrılmış şerit ve girintiler nedeniyle sokak ortasında şeritler kıvrılıp bükülüyor.  Refleks olarak düz gidiyorum diye yola devam ederseniz bazen kendinizi diğer şeridi ortalamış bulabiliyorsunuz.

Yazılı sınav için çalıştıktan sonra sınava girmek için DMV‘ye gittim.  DMV ya da Department of Motor Vehicles bizdeki Trafik Müdürlüğü gibi bir yer.  Araba ile ilgili tüm resmi işlemler ( alım, satım, vergi, egzoz testi, ehliyet işlemleri vb) burada yapılıyor.  Önce yazılı sınava girmek lazım, 28 USD verip yazılı sınav başvurusu yapıyorsunuz.  Aynı gün DMV’de sınav için ayrılan bölümde çoktan seçmeli sınavınızı oluyorsunuz, geçerseniz direksiyon sınavına kadar araba kullanmanızı sağlayan geçici bir ehliyet veriyorlar.  Daha önceden ehliyetiniz varsa bu belge ile tek başınıza araba kullanabilir ve hemen direksiyon sınavı için gün alabilirsiniz. Ama daha önce ehliyet sahibi değilseniz o zaman “Driving permit” denen bir evrak veriyorlar.  Bu belge ile 6 ay trafiğe yanınızda ehliyetli biri olmak kaydıyla çıkabiliyorsunuz, ama tek başınıza araba kullanmanız yasak. Direksiyon sınavına da ancak bu 6 ayın sonunda girebiliyorsunuz. Türk ehliyeti sağolsun, Driving Permit’e gerek kalmadan geçici ehliyetle birkaç hafta sonrası için direksiyon sınavı randevusu  alabildim. 🙂

Direksiyon sınavı epey uzun sürüyor.  Sınav günü arabanızı sınav alanına çekiyorsunuz, bir görevli gelerek arabanın dışından kornanın, sinyallerin ve fren lambalarının çalışıp çalışmadığını kontrol ediyor.  Sonra yanınıza oturuyor ve görevli ile birlikte 20 dakika kadar trafikte araba kullanıyorsunuz.  Size muhtelif manevralar yaptırıyor, şerit değiştiriyor, kasisli yola sokuyor, yaya geçidinde yayaları bekleyip beklemediğinize bakıyor, kaldırıma yanaştırıyor, geri manevra yaptırıyor.  kalmanız için de elinden geleni yapıyor.  Sınav sonunda DMV otoparkına girerek park etmenizi istiyor, ona da not veriyor.

İlk direksiyon sınavından adet üzere kaldım elbette ki! Yabancı kimle konuştumsa ilk sınavdan kalmışlar, yalnız değilim yani!  Üç şeritli bir yolda en sağda giderken en sola dönmemi istedi görevli, ben de arkamı kollayarak dikkatlice şerit değiştirdim.  Şerit değiştirirken arkamdan uzaktan gelen arabalar vardı, ama epey uzaktaydılar.  Sınav sonunda görevli arkam tamamen boşalmadan şerit değiştirdiğim içim bana bir adet “kritik hata” verdi ve böylece ilk sınavdan çaktım! 😦

İkinci sınava da aynı görevliye denk geldim.  Bu defa dörtyol ağzında eğrilen şeritlerin kurbanı oldum.  Tam kavşakta iken ışık sarıya dönünce “bu defa da sarıda geçtin diyecek” diye düşünürken kıvrılan şeridi fark etmedim ve tekerlek kısmen yan şeride girdi, bir “kritik hata” daha alarak ikinci sınavdan da kaldım!

Ehliyet sınavı ufaktan kabusa dönüşmeye başladı bu aşamada.

Üçüncü denemeye doğal olarak epey tırsarak gittim, hatta aynı adama denk gelememek için başka bir DMV ofisinden randevu aldım.  Bu defa da önce bana 45 dakika bekleyin diyip arkasından “randevunuzu kaçırdınız” demeye kalktılar!  Zaten ilk iki sınavdan epey gıcık olduğumdan DMV ofisinin ortasında epey bir tartıştık görevlilerle.  Eh, ne yazık ki onlar benim müşteri şikayeti sırasında 10 kaplan gücünde olduğumu bilmiyorlar! 😉  Uzun bir tartışmadan sonra hatalarını kabul etmek zorunda kaldılar ve sınava girdim.  Bu defa tüm kurallara dikkat ederek kullandım arabayı.

Artık  sınavda hatasız araba kullandığımdan mı yoksa “deli yabancı kadın”ın şerrinden kurtulmak için mi “kritik hata” vermediler bilmiyorum ama sonunda ehliyeti de aldım! 🙂

Şimdi sıra Cüneyt’te!